Kamenje u žučnoj kesi

Kamen u žučnoj kesi (Holelitijaza, Cholelithiasis, Calculosis vesicae felleae) označava prisustvo kamenja u žučnoj kesi.

ETIOLOGIJA:

1. Poremećaj ravnoteže između holesterola (povišen) i žučnih kiselina (snižene)
2. Poremećaj odnosa između konjugovanog i nekonjugovanog bilirubina (u korist nekonjugovanog)
3. Bakterije (E.coli) i paraziti svojim glukuronidazama hidrolizuju konjugovani bilirubin u nekonjugovani
4. Mehaničko oštećenje i upala sluznice (oljušteni epitel postaje jezgro kamenca)
5. Taloženje kalcijumovih soli tokom infekcije i opstrukcije
6. Povećanje pH žuči (alkalna žuč)

To što se kalkuloza sreće češće kod mlađih, gojaznih žena, označava se kao 4F (forty, female, fat, fertile); što znači: žena četrdesetih godina, gojazna, u reproduktivnom periodu

PODELA PREMA HEMIJSKOM SASTAVU:

1. Metabolički kamenovi (holesterolski pigmenti)
   
   - Stvaraju se u aseptičnim uslovima u normalnoj žučnoj kesi
   - Favorizujući faktori za holesterinske kamence su: gojaznost, šećerna bolest i trudnoća
   - Pigmentni su sastavljeni od žučnog pigmenta (kalcijum-bilirubinat);
   - Za razliku od holesterinskih, pigmentni su multipli i sitniji
   - Posledica su hiperbilirunemije: hemolizne anemije, toksične hemolize
2. Mešani kamenovi:
   
   - Formiraju se iz raspalog epitela sluznice (jezgro), holesterola, bilirubina i soli kalcijuma (perif)
   - Sreću se nakon upale žučne kesice (87% svih kalcinoza)
3. Kombinovani kamenovi:
   
   - Jezgro im je od holesterola, a periferni delovi od holesterola, bilirubina i kalcijumovih soli

KLINIČKA SLIKA:

Klinički, holelitijaza protiče u 3 oblika:

1. Asimptomatski:
   kamen se otkriva slučajno
2. Nekarakteristične smetnje
   - Neodređen, tup bol u epigastrijumu (u predelu želuca), naročito ujutro
   - podrigivanje, mučnina, posle masnog obroka
   - opstipacija (zatvor)
   - glavobolja
   - smetnje traju nekoliko dana, pa nastupa potpuna remisija
   
   Dijagnoza:
   
   holesterinske kamence prati hiperlipidemija
   pigmentne kamence prati hiperbilirubinemija
   
   - Radiografski nalaz: Nativni snimak abdomena => vide se kalcijumsko kamenje
   kontrastni snimci (peroralna ili iv holecistografija)
   - Ultrazvuk, CT
   
   TERAPIJA:
   
   - hiruško otklanjanje žučne kese
   - dijete
   - henodeoksiholna kiselina
   - spazmolitici
3. Napad žučnih kamenaca tj bilijarna kolika:
   
   - žučna kolika nastaje usled pomeranja kamenca u vrat žučne kesice
   - dolazi do opstrukcije ductus cistikusa, ređe holedohusa
   - bolovi su izazvani spazmom Odijevog sfinktera i mišića zida holedohusa i holeciste (žučne kese), da bi bila savladana prepreka koju je stvorio kamenac
   - napad se javlja nekoliko sati posle uzimanja holagognih supstanci (jaja, mast, čokolada)
   - intenzitet bola raste, dostiže maksimum koji traje 1-3h, a zatim popušta
   - bol je najjači u epigastrijumu, ispod desnog rebrnog luka
   - širi se u desno rame, među lopatice, nekad i u prekordijum
   - bol prate: povraćanje, strah, znojenje i povišena telesna temperatura
   - bolesnik se savija i zauzima zgrčeni položaj
   - moguća je umerena žutica
   - bol traje sve dok se kamen ne vrati u žučnu kesu

Diferencijalna dijagnoza:

• ulkus
• hijatus hernija
• akutni apendicitis
• bazalna pneumonije desnog pluća
• napad angine pektoris
• bubrežna kolika desnog bubrega

Ako opstrukcija izvodnog kanala traje duže od 3 dana, nastaće edem sluznice žučne kese (holeciste) i hiprsekrecija sluzi => žučna kesica će se proširiti (hidrops vesicae felleae) ili usled nakupljanja bakterija doći će do infekcije (empijem - empyema vesicae felleae). Moguća je i opstrukcija holedohusa i razvoj opstruktivne žutice.

TERAPIJA:

1. Baralgin iv (otklanja koliku)
   - morfin je kontraindikovan !!!

1. Nitroglicerin => može pri pojavi tupog bola sprečiti koliku
2. Antibiotici (CAF, Cefalosporini)
3. hiruška terapija